معرفی برگزیدگان جایزه ادبی سلمان هراتی

نخستین جایزه ادبی سلمان هراتی برگزیدگان خود را در تالار اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تنکابن معرفی کرد. از نکات جالب توجه مراسم اهدای جوایز برگزیدگان این جایزه، حضور شاعر بزرگ هندی با پاهای برهنه در جایگاه بود. او گفت که هرجا نام سیدالشهدا (ع) برده شود، او پابرهنه حاضر خواهد شد.

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اختتامیه نخستین جایزه ادبی سلمان هراتی شب گذشته پنجشنبه 9 آبان ماه در تالار اداره کل ارشاد اسلامی شهر تنکابن در حالی به پایان رسید که این برنامه با وجود تدارک دو ساعته برای اجرای آن بیش از 4 ساعت به طول انجامید.

نخستین سخنران این مراسم، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان مازندران بود که برگزاری این جشنواره را حرکتی در راستای تحقق اندیشه‌های متعالی حکمت ایرانی و اسلامی در ادبیات کودک و نوجوان عنوان کرد و گفت: امیدواریم این جایزه در گام نخست بتواند آغازگر راهی باشد که شاعران متعهد فراوانی را برای کشور تربیت کند، چرا که اگر قرار باشد کودکان و نوجوانان ما با اندیشه متعالی ایرانی و اسلامی آشنا شوند بهترین ابزار، ابزار فرهنگ و ادبیات و بهترین شیوه ارایه استفاده از چهره‌های شاخص برای بیان آن است.

پس از خوشامدگویی و سخنرانی مدیر کانون مازندران، قادر طراوت پور مدیر دفتر شعر و ادب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیام علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را قرائت کرد.

در بخشی از این پیام آمده بود: سلمان مسلمانی از کاروان آرمانخواه انقلاب و به دنیا آمده‌ای از صبح به شمار می‌رفت. هرچند که عمری کوتاه داشت، اما همه همت بلند خویش را صرف پاکی‌ها کرد و آگاهانه به امام و انقلاب دلبستگی داشت مانند یک مرید پاکباخته و یک مراد به حق پیوسته.

در بخش دیگری از این پیام آمده بود: او شاعر سال‌های غربت امام و انقلاب و دغدغه‌های دینی مستضعفان بود که لحظات ناب عرفان و حماسه در بیکران‌های افق ادبیات جستجو می‌کرد، نگاه بسیط خود را به روزهای نیامده دوخته بود، ولی ناگاه در چنین روزهای حزن انگیزی تمامی زلال خویش را به آسمان تقدیم کرد.

در ادامه این مراسم و پس از خوشامدگویی‌ هاشمی، فرماندار تنکابن، علیرضا معینی شاعر و صداپیشه دقایقی را به خواندن اشعار سلمان برای حاضران اختصاص داد.

بخش بعدی این مراسم به سخنرانی محمدرضا ترکی استاد دانشگاه تهران اختصاص یافت. وی با اشاره به اینکه نخستین چیزی که نام سلمان هراتی به ذهن می‌رساند، زلالی و نوعی معصومیت به اوج رسیده است، گفت: این موضوع به اندازه‌ای در شعر او جلوه کرده بود که شعرش را به شعری بدون فریب برای مخاطب مبدل کرده بود. من گاهی نگران می‌شوم که چنین فرد مظلومی در بزرگداشت‌ها پایین آورده می‌شود و زیر سئوال می‌رود.

ترکی ادامه داد: خیلی‌ها سعی کردند چهره‌ای امروزی از حافظ و مولانا بسازند که همه می‌دانیم جفا در حق این شاعران است. سلمان را هم با همه مظلومیتش نباید روشنفکرتر از آنچه بوده نشان دهیم و یا پایین‌تر از آنچه امروز هست به نمایش درآوردیم باید مراقب باشیم تا ناخواسته او را تحریف نکنیم. این موضوع در مورد مرحوم امین پور هم صدق می‌کرد. خیلی‌ها سعی کردند که بگویند او در اواخر عمرش روشنفکر شده بود و از همه آنچه گفته بود دست برداشته بود، اما موفق نشدند. خیلی‌ها در این سال‌ها سعی کردند از سلمان و قیصر و ... افرادی پلاستیکی با ظاهری شیک و مد ارایه کنند که به نظر تلاششان به جایی نرسید.

وی تاکید کرد: سلمان برای ما همان زلالیت و شفافیت نابی است که ماند و این ماندن نیازی به پزهای روشنفکری ندارد. او نشان داد برای ماندن تنها باید صاف و زلال بود و همین موضوع می‌تواند موجب جاودانگی شود.

در ادامه این مراسم عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه‌سرای معاصر نیز با رویکردی مشابه با محمدرضا ترکی به سخنرانی پرداخت.

وی با اشاره به اینکه یکی از عوامل موثر در تغییر رویکرد شعر در جامعه رخدادهای اجتماعی و سیاسی است، گفت: این طبیعی است که تحولات اجتماعی و سیاسی زبان و ادبیات را تغییر می‌دهد و بر اساس همین حقیقت بود که زبان شعر در اوایل مشروطه به دست شاعرانی چون عارف و ایرج میرزا و بعدها نیما یوشیج رسید و همین رخداد اجتماعی بود که در دوران انقلاب باعث ایجاد رویکردی تجددستیز در شعر شد. تجددی که حکومت پهلوی هرچه کرد نتوانست آن را در جامعه ما جا بیندازد و سرانجام هم با موج مردمی سال 57 شکست خورد.

کاکایی ادامه داد: البته شاعران در آن زمان برای حیاتشان روی لبه تیغ حرکت کردند، چون شعرشان گاهی رویکرد مبارزه به خود می‌گرفت و گاهی هم تعابیر چپ و سوسیالیستی از آن می‌شد که به اعتقاد شعر سلمان از دسته اول است.

این شاعر ادامه داد: شاید این ابهام ایجاد شود که شعر شاعری مانند سلمان مظاهر مدنیت را زیر سوال می‌برد، اما من معتقدم تمام کسانی که نیازها و مطالبات مردم را در زمان زیست سلمان شناخته باشند، می‌دانند که آنچه در شعر او آمده است، خواست و نیاز مردم در آن سال‌ها بوده است و شاید به همین خاطر است که برخی رسانه‌ها و روشنفکران در شناخت ذات رفتار انسان ایرانی در مقابل تجدد دچار سردرگمی شدند. اگر شرایطی فراهم می‌شد و کار پژوهشی روی سلمان انجام می‌شد که تا الان نشده شاهد این گونه حرف‌ها نبودیم.

وی تاکید کرد: سلمان صمیمانه شعر می‌گفت اما فرصت 10 ساله فعالیت ادبی او به وی اجازه نداد تا در زبانش به ساختاری تازه برسد، زبانی که نیما پس از مشروطه توانست به آن دست پیدا و به عنوان یک حقیقت به نسل بعد از خود منتقل کند.

پس از کاکایی نوبت به غلامرضا کافی رسید که این شاعر و استاد دانشگاه شیراز به خوانش چند قطعه شعر کوتاه برای حاضرین بسنده کرد.

بخش بعدی این مراسم به شعرخوانی دهرمندرنات شاعر هندی اختصاص یافت. نکته قابل توجه در این رویداد حضور این شاعر هندی با پای برهنه روی سن بود. وی که در فرصت شعرخوانی خود به قرائت چند قطعه شعر که در وصف ارادتش به حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) پرداخته بود عنوان داشت که هر جا صحبت از حسین بن علی (ع) در میان باشد وی با پای برهنه حاضر خواهد شد و به احترام او کفش از پای خود در خواهد آورد. نکته قابل توجه در این بود که دهرمندرنات صبح پنجشنبه نیز بر سر مزار سلمان هراتی با پای برهنه حاضر شده بود.

شعرخوانی محمدسرور رجایی و رستم عجمی شاعر تاجیک و همچنین اجرای قطعه موسیقایی توسط عارف جعفری هنرمند افغان نیز بخش‌های بعدی این برنامه را تشکیل می‌داد.

نخستین جایزه ادبی سلمان هراتی در ادامه فرصت خود را به شریعت نژاد نماینده مردم تنکابن و رامسر برای سخنرانی بخشید که وی در سخنان کوتاهی اظهار امیدواری کرد که راه سلمان در حوزه فرهنگ که چیزی جز راه طی شده توسط شهدای انقلاب نیست ادامه پیدا کند.

همچنین محمدحسین جعفریان شاعر و روزنامه‌نگار نیز در ادامه این مراسم برای شعرخوانی به جایگاه دعوت شد که او نیز به خوانش قطعه شعر بلندی بسنده کرد.

در ادامه این مراسم   ابراهیمی مدیرکل ارشاد استان مازندران نیز دقایقی را به سخنرانی پرداخت. وی در سخنان خود به دو برجستگی شعر سلمان هراتی اشاره کرد و گفت: رشید بودن و دردآشنایی و دردمندی دو نکته‌ای است که من در شعر سلمان هراتی یافته‌ام. منظورم از رشید بودن این است که او کفایت و لیاقت آن را داشته است که شعر انقلابی بسراید و در مدت کوتاه ده ساله حیات ادبی‌اش آن را به رشد برساند.

وی تاکید کرد: وقتی می‌گوییم رشید به معنی آن است که فرد می‌تواند درد را حس کند و آن را به شایستگی به دیگران نیز معرفی کند.

این جایزه در پایان برگزیدگان خود را به شرح زیر معرفی کرد: در بخش کودک غلامرضا بکتاش، در بخش نوجوان مریم‌ هاشم پور و در بخش بزرگسال علیمحمد مودب. همچنین شیرین حیایی و وحیده افضلی نیز شایسته تقدیر شناخته شدند.